De nieuwe Fotograaf des Vaderlands is net terug in Nederland na een verblijf van tien jaar in Turkije. Hij gaat de straat op, met mensen praten. „Vaak ontstaat er dan iets.”
4
Pas drie dagen was hij terug in Nederland en toen hoorde Ahmet Polat het nieuws: hij werd Fotograaf des Vaderlands. Tien jaar woonde de Turks-Nederlandse fotograaf, die opgroeide in het Brabantse Fijnaart, in Istanbul. Hij werkte er als documentaire- en modefotograaf. Kortgeleden verhuisde hij terug, naar Hilversum. Hij werd in de auto gebeld, vertelt hij, met nog wat losse spullen achterin.
En vandaag gaat zijn termijn officieel in. Ahmet Polat (37) is de derde Fotograaf des Vaderlands, een initiatief van Stichting Fotoweek. Een jaar lang is hij ambassadeur van de vakfotografie. Net als zijn twee voorgangers, Ilvy Njiokiktjien en Koen Hauser, krijgt Polat een thema mee. Dit jaar is dat Kijk! Mijn straat.
Die verkiezing, dat thema: het kwam op een prachtig moment, zegt Polat. „Ik had er weer zin in om met mijn volledige aandacht in Nederland aan de slag te gaan.”
Dat was een tijdje wel anders. Polat, een kind van een Nederlandse moeder en een Turkse vader, vertrok ruim tien jaar geleden naar Turkije. Om twee redenen: Istanbul was booming, zag hij. Maar daarnaast werd hij het een beetje zat dat hij steeds voor opdrachten gevraagd werd vanwege zijn Turkse achtergrond. „Het klinkt gek om dan juist naar Turkije te gaan, maar daar was het helemaal geen issue.”
Lange tijd vond hij het makkelijker om in Istanbul te werken, zegt Polat. Hij maakte er onder meer de fotoserie Kemal’s Dream over het leven van jongeren in het huidige Turkije, portretteerde er in 2012 ‘remigranten’ – jonge Turkse Nederlanders die net als hij naar Turkije verhuisden – in samenwerking met het Rijksmuseum, en fotografeerde er voor de Turkse Vogue en Harper’s Bazaar. Inmiddels denkt Polat dat hij in Turkije misschien gemakkelijker werkte omdat hij er meer op zijn gemak was. „Ik was er onbevangener, dat werkt beter. Dat is eigenlijk heel simpel, maar je kunt het niet afdwingen.”
Een buitenstaander, zo ziet hij zichzelf niet – ook niet na een afwezigheid van tien jaar. „Mensen vragen me wel eens, voel je je Nederlands of Turks? Ik heb juist het gevoel dat ik me heb weten te positioneren tussen die landen in. Maar allebei zijn ze ook mijn thuis.”
De zoektocht naar identiteit is belangrijk in het werk van Polat, een thema dat door de jury van Fotoweek wordt geroemd. Hij maakt heel persoonlijke foto’s, zegt hij, waarin hij op een subtiele, zelfs poëtische manier een verhaal wil vertellen.
Voor Kijk! Mijn straat gaat Polat terug naar de stijl waarin hij begon: straatfotografie. Hij is al begonnen. Met carnaval trok hij naar zijn geboorteplaats Roosendaal. Dit weekend, toen PSV landskampioen werd, ging hij naar Eindhoven, naar een straat naast het stadion. Zo op straat laat hij zich graag verrassen. „Als je in gesprek raakt met mensen, ontstaat er iets. En voor je het weet wordt je uitgenodigd om thuis de wedstrijd te komen kijken.”
Carnavallen in Roosendaal, dat is natuurlijk zo Nederlands als wat. Maar hoe poëtisch is het? Polat moet lachen: „Het ligt voor de hand om te denken dat er hier niet zoveel te halen valt. Wat je goed kent, daar raak je snel verzadigd van. Als je als toerist door Istanbul loopt kijk je naar alles wat anders is, de moskeeën, de architectuur. Maar een fotograaf kan je laten zien hoe mooi je eigen cultuur is.”
◆