Atelierwoning (Westenschouwen)
Kenmerken
TitelAtelierwoning (Westenschouwen)
PlaatsWestenschouwen
AdresWestenschouwensestraat 12
Typologiezomerhuisjes, ateliers
ArchiefverwijzingGemeente Burgh
OpdrachtgeverWaalco Dingemans jr
Nog bestaandja (2011)
Persoon/instellingDingemans, Frans Coenraad Johannes (sr.)
Beschrijving
Achter in de tuin van de zomerwoning van de familie Dingemans bouwde F.C.J. Dingemans ter plekke van klein schuurtje een atelierwoning voor zijn jongere broer Waalco. De bestaande ruimte werd uitgebreid met een eetkamer, serre en een atelier. En er werd een verdieping met en torenuitbouw gerealiseerd. Op de begane grond bevindt zich een gelagkamer met gewelfd plafond. De ruimte doet denken aan een ouderwetse treinwagon. Op de noordzijde ligt een ruim atelier met een grote glaspui. In de marmeren hal leidt een wenteltrap naar boven waar in de torenkamer een slaapkamer is. De marmeren vloeren, het gewelfde plafond en de torenkamer paste Dingemans eerder toe bij de burgemeesterswoning aan het Duinwegje in Westenschouwen.\n\n\n
Westenschouwen
(gemeente Schouwen-Duiveland)
Dorp, ontstaan in het duingebied van de Kop van Schouwen.
De eens bloeiende havenplaats Westenschouwen, waarvan de al in 776 vermelde kerk archeologisch is getraceerd op een terrein tussen de Lageweg en de Westerseweg, verdween in de loop van de tijd. Dit geschiedde deels door afkalving in de stroomgeul van de Hammen en verder als gevolg van overstuiving door jonge duinen. Om verdere verstuiving tegen te gaan, heeft men vanaf 1923 grote delen van de Domaniale duinen van Schouwen beplant met dennen. De huidige bebouwing dateert voor het merendeel van na 1900.
Boerderijen.
Een mogelijk 18de-eeuwse kern en een in de lengterichting op het woonhuis aansluitende schuur hebben de boerderijen Lageweg 14 en Toledo-hoeve (Westenschouwenseweg 2). Vermoedelijk ook 18de-eeuws is het vrijstaande woonhuis van de boerderij Van Zuyenshoeve (Lageweg 5). De kleine laat-19de-eeuwse duinboerderijen Lageweg 8 en De Stolpe (Steenweg 13) zijn later verbouwd tot recreatiewoningen.
Woonhuizen.
Rond 1900 gebouwd zijn de eenvoudige diepe huizen Lageweg 29 en Lageweg 34, uitgevoerd met puntgevels en rozetankers. Uit het begin van de 20ste eeuw dateren verder het huis De Zeester (Lageweg 9b; circa 1910), met mansardedak en prefablateien, en de rentenierswoning Hogeweg 110 (circa 1920). Van de vanaf circa 1920 gebouwde recreatiewoningen vertonen de woningen Iris (Steenweg 14), en Dubbel Zes (Steenweg 11) expressionistische elementen. Uit circa 1930 dateren 't Meezennest (Kampweg 2) en De Plak-an, voorheen ‘De Kleine Hoeve’ (Kampweg 4; circa 1934), ontworpen door F.C.J. Dingemans.
Het pension ‘De Zonneweelde’, voorheen ‘De Zilvermeeuw’ (Lageweg 21) dateert van 1937 en is een éénlaags pand onder een grote samengestelde kap.
Atlantikwall.
In de Domaniale bossen ten noorden van het dorp bevinden zich onderdelen van het rond 1943 door de Duitsers gebouwde bunkercomplex van het Stützpunkt Schouwen. Diverse bunkers zijn inmiddels onder het zand verborgen. Twee nog boven het maaiveld zichtbare grote bunkers vormen de basis voor twee uitzichttorens met betonnen kolom en een rond platform.
Olie/doek 55 x 45 cm
Waalko Jans Dingemans (1873 - 1925)
"KOREN LADEN BIJ BURGH( HAAMSTEDE)" Olieverf op doek 45 x 60 cm
Nederland op zijn mooist.
Het vergeten oeuvre van de schilder Waalko Jans Dingemans sr. oktober 2003 Jaap Versteegh in Kunst en Antiekjournaal Er zijn van die kunstenaars die in stilte hun weg gingen en waarvan dan ook weinigen ooit hebben gehoord. Waalko Jans Dingemans was er zo een, maar een criticus als J.H. de Bois noemde hem toch "een welonderlegd en bekwaam schilder". Zijn vrienden, Simon Maris, en J. Graadt van Roggen, zullen het daar zeker mee eens geweest zijn.
De kans is klein dat men in deze tijd op het gebied van de beeldende kunst nog grote ontdekkingen doet, want iedereen die een keer naar het televisieprogramma Tussen kunst en kitsch heeft gekeken, laat van alles en nog wat taxeren in de hoop een onbekend meesterwerk te bezitten. Toch ben ik onlangs op een verzameling schilderijen, tekeningen en grafiek gestuit, die, voor mij tenminste, een grote ontdekking vormde.
Het betreft de nalatenschap van de schilder Waalko Jans Dingemans sr. Het is niet helemaal eerlijk om in dit geval van een ontdekking te spreken. De nazaten van deze kunstenaar waren immers al overtuigd van de kwaliteit van dit werk, maar buiten dit selecte gezelschap is, zeker tegenwoordig, bijna niemand bekend met dit oeuvre, laat staan dat men het weet te waarderen.
Een toevallige kennismaking
Mijn kennismaking met het werk van Waalko Jans Dingemans sr. vond plaats dankzij het gelukkige toeval dat een kleindochter van deze schilder bij mij in de buurt bleek te wonen.
Via gemeenschappelijke kennissen kwam ik met haar en haar man in contact en aangezien wij de liefde voor de schone kunsten bleken te delen, was de basis voor een vriendschap snel gelegd en werd ik alras bij hen uitgenodigd.
Bij binnenkomst van hun huis werd ik verrast door de vele pastels, schilderijen en etsen die daar de muren sierden. Bijna verontschuldigend zei de gastvrouw dat het werk van haar grootvader Dingemans betrof. Maar het was prachtig!
Favoriete onderwerpen
Waalko Jans Dingemans (1873-1925), veelal 'senior' genoemd ter onderscheiding van zijn zoon Waalko Jans Dingemans 'junior' (1912-1991), die eveneens het beroep van kunstschilder uitoefende, was zeer begaan met het behoud van het Nederlands cultureel erfgoed, in het bijzonder de typisch Hollandse landschappen en stadsgezichten. Deze onderwerpen stonden centraal in zijn schilderijen en grafiek, maar hij schreef er ook vele artikelen over, die hij met zijn levendige tekeningen illustreerde.
Een ander favoriet onderwerp van deze kunstenaar was het paard, vooral het werkpaard. Als hij zich in een stad bevond, ging Dingemans op zoek naar sleperspaarden, mager en moe, en op het platteland bekeek hij de boerenpaarden, groot en trots. Deze taferelen legde hij vast als een impressionist, snel, kleurrijk en raak.
Hij was bij zijn leven dan ook een redelijk succesvol kunstenaar, wiens werk werd verkocht bij gerenommeerde kunsthandels als Oldenzeel in Rotterdam, Sala in Leiden en J.H. de Bois in Den Haag.
Levensloop
Omdat het kunstenaarsleven, zeker een eeuw geleden, een onzeker bestaan vormde, volgde de jonge Dingemans vanaf 1892, naast een dagopleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten 'Minerva' te Groningen, in de avonduren lessen voor de belastingdienst. Hij voltooide beide opleidingen tegelijkertijd en ruim twintig jaar zou hij zijn werk als kunstschilder combineren met een baan als belastingontvanger.
De eerste jaren woonde Dingemans in Den Haag, waar hij lid werd van de Haagse Kunstkring, om na enkele jaren te verhuizen naar Amsterdam, waar hij zich aansloot bij 'Arti et Amicitiae'en 'Sint Lucas'.
In 1911 kreeg Dingemans een aanstelling als rijksontvanger in Gorinchem, waar hij tevens lid van de gemeenteraad werd, maar ook hier bleef hij als schilder actief. Hij exposeerde regelmatig, onder meer samen met zijn goede vriend Simon Maris, en in die tijd verschenen er verschillende positieve recensies. Dr. P.H. Ritter jr. noemde hem "een ongemeen krachtig tekentalent", de criticus J.H. de Bois sprak van "een welonderlegd en bekwaam schilder" en in een uitgebreid artikel in het maandschrift 'Op de hoogte' werd zijn werk getypeerd als "zeer, zeer knap, vol warm licht, vol stralende zomerzon".
Zeeland
Maar de drukke werkzaamheden eisten op den duur hun tol en in 1917 werd Dingemans om gezondheidsredenen afgekeurd. Vanaf dat moment wijdde hij zich volledig aan zijn kunst. In deze jaren schilderde hij veel in Zeeland. Hij bezat in Westenschouwen een huisje, waar hij vaak voor langere tijd met zijn gezin verbleef. Samen met zijn vrouw, de schilderes Henriëtte Dingemans-Numans, trok hij er dan o p uit om buiten te gaan schilderen. Ook zijn vriend, de schilder en graficus J. Graadt van Roggen, heeft hem hier meermalen op deze schildertochten vergezeld.
Maar lang heeft Dingemans niet meer van deze vrijheid kunnen genieten, want in 1925 overleed hij, slechts 52 jaar oud. Een van zijn vrienden karakteriseerde hem als "een kind des lichts, met zijn klare heldere ogen en eerlijk lichtende ziel". Dit karakter kenmerkt ook zijn werk. Zonnig, helder en eerlijk.
