The private museums helping to display public art
A rash of new initiatives are changing the art landscape in the Netherlands
Ferry Biedermann in Amsterdam MARCH 5, 2018
These two very different museums in two very different places belong to a rash of new private initiatives that are changing the Dutch art landscape. They also happen to be at the modest end of the spectrum compared with other recent openings.
Museum Voorlinden, near The Hague, opened in 2016, while Museum MORE opened its second site in the eastern Netherlands last year. Both belong to some of the richest individuals in the country. Meanwhile, the Van den Broek family, owners of the Dirk supermarket chain, is opening a food-themed museum this year in Lisse, 30km south-west of Amsterdam.
The new institutions represent a sea change in a country where ostentatious displays of wealth are still often frowned upon — the influence of Dutch Calvinism, say some of those involved. The sometimes contentious relationship in Dutch society between money and art was highlighted last year when Beatrix Ruf, director of Amsterdam’s Stedelijk museum of modern and contemporary art, stood down amid a row that included scrutiny of her relationships with private collectors.
But amid a global surge in collecting and private museums, and a diminishing flow of once-generous government funding, entrepreneurs and collectors are stepping up.
I enjoyed work but it didn’t provide me with the depth I’m looking for in my life
Geert Steinmeijer
“My message is that art enriches people. Art can bring you something you normally don’t even consider,” says millionaire businessman Geert Steinmeijer when asked about his ambitions for Museum No Hero, which opens on April 15.
He is seated on a red designer couch in the nearly completed cafeteria, which looks on to the museum’s stately garden. The only artwork installed as yet, a large sculpture of a Mao tunic called “Legacy Jacket” by Chinese contemporary artist Sui Jianguo, looms on the other side of a wintry pond.
Steinmeijer made his money acquiring and turning round distressed companies but says it was time to move on. “Going through annual reports, taking over companies . . . how much fun is that after you’ve done it 20 times?”
After surviving a heart attack in 2012, he focused even more on collecting art. “I enjoyed work and the material and business world that it comes with, but it didn’t provide me with the depth that I’m looking for in my life,” he says.
Whereas Steinmeijer is a businessman who has gone into art and regards it as something of a refuge, Kim Logchies, co-founder with her husband Lionel of the Moco in Amsterdam, which opened its doors in 2016, has turned her passion for art into a business.
The couple, who own and still run a successful commercial gallery in the city centre, started the museum partly as the next step in their careers. “There are private museums belonging to some very wealthy individuals where they have the space to show their collection. That’s not the case for us,” says Logchies.
Her office at the Moco looks out at the Rijksmuseum with its large collection of Dutch masters. To the rear of the building lie the Van Gogh and Stedelijk museums. “For us it’s a business model,” she says. “We’ve rented a very expensive building that we have to fill with attractive things and get people to buy tickets.”
The Logchies aim to do that by combining their love of contemporary pieces, particularly street and pop art, with new and innovative displays and advertising. A rotating exhibition of the British street artist Banksy — he is also on their commercial gallery’s roster — is part of the appeal, as are features like an immersive Roy Lichtenstein-inspired room as part of an exhibition that runs until the end of May.
The challenge for the museums is how to keep attracting visitors
Olav Velthuis
The Moco depends heavily on the goodwill of collectors to fill its rooms. All the works in exhibitions have, until now, come from private collections. Collectors gain validation by having their pieces displayed and included in catalogues, and might reap some financial benefit, says Logchies. But “most of the collectors whose pieces hang here really don’t eat more steak because their painting just became 2 per cent more valuable”, she says.
The Moco is happy to cultivate deeper relationships with collectors, as when it hosted Pieter Schulting’s 60th birthday party last year. Schulting made his fortune in pharmaceuticals, and he and his wife Carla have been avid collectors with changing tastes for the past couple of decades. Their home in the millionaires’ enclave of Wassenaar near The Hague, not far from businessman Joop van Caldenborgh’s Museum Voorlinden, is bedecked with art, including works by Banksy, Andy Warhol and Lucio Fontana, of the 1950s-60s Italian avant-garde Zero group.
Schulting lights up when talking about his birthday party at the Moco: “One hundred and fifty people amid the Banksys. Everybody loved it.”
The Schultings are also patrons of the Rijksmuseum and former patrons of the Stedelijk, two large, prestigious public institutions, but their ties with the Moco give them a particular satisfaction. “The Banksy with the monkeys was the poster that they used everywhere when they launched. That’s ours. It’s coming back next week. We bought it four years ago and it’s been in the museum for two years. It’s also in books now. Collecting is also a bit about taking pride,” Schulting says.
The new private museums, including the Moco, represent the changing role of money in the art world. “Generally, what has become attractive about the art world is not just the purchase of a product but also of the world that you buy access to through that product,” observes Olav Velthuis, a Dutch art market commentator and academic.
The phenomenon of private museums, in which the Netherlands is merely following a global trend, has been made possible by the rise of an ultra-wealthy segment of art lovers who have the considerable means necessary for such ventures, says Velthuis.
Even so, they still need the public to come and appreciate the art. “In the long term, the challenge for the museums is how to keep attracting visitors,” says Velthuis. “Because to finance [them] you really need visitors.” The US and UK have seen plenty of cases where museums haven’t risen to that challenge and have had to close, he says.
Geert Steinmeijer is in a comparatively enviable position with his Museum No Hero. “We don’t depend on ticket sales, but of course if no one comes, we’ll have to ask ourselves whether we’re meeting our own requirements,” he says.
The 600 sq m 18th-century building he has rented and renovated will house about a third of his eclectic collection, which ranges from European old masters to contemporary Chinese works. He will also collaborate with other international institutions on a changing exhibition on the museum’s ground floor. The name No Hero refers to a period in which he collected through a foundation of the same name so as to avoid the limelight.
Entire exhibitions curated from his collection have been shown in the Rijksmuseum Twenthe in nearby Enschede. Lately that relationship has changed and Steinmeijer, while careful not to single out anyone, is clear where the blame lies: “Dutch museums now have to meet government conditions. You see that, all of a sudden, visitor numbers have become very important.”
The Dutch government has been steadily raising the proportion of income that subsidised institutions need to generate themselves, from 15 per cent before 2013 to the current 21.5 per cent. This has led to an emphasis on blockbuster shows, says Steinmeijer.
“I don’t blame these blockbuster managers. Because of the government’s excessive focus on numbers, these people have acquired a very narrow perspective. And maybe they have no other choice. But I do wonder: is this good for the Netherlands?”
Velthuis, the art market expert, believes that most collectors will have looked at other options before starting their own private museums. “I think that almost all private collectors who found a private museum ask themselves first whether they cannot donate their collection to a public museum. There are large collectors in the Netherlands who do that.”
But there is an advantage to private museums that collectors are very conscious of: public museums’ collections often just sit gathering dust. The Moco has no permanent collection, says Kim Logchies.
“There are people who when they die leave wonderful collections to museums, only to have them stored for centuries under the right climate-controlled conditions. It’s no longer of this time. In our case, it sometimes comes straight from the living room where it hung and where no more than a hundred people would see it over the course of a couple of years.”
The new private museums come in different shapes but share a common aspiration to add another dimension to the Dutch art scene. Steinmeijer emphasises the international aspect of his collection and the total experience that the museum seeks to provide. Logchies talks about making art more attractive and accessible to a broader and younger group of visitors than usually visits established museums.
But a lingering apprehension about taking the plunge remains common among many collectors. “It’s so Dutch,” says Steinmeijer. “In the Netherlands, if you stick your head above the parapet, it can still be very unpleasant.”
But things have changed, Velthuis adds. “Now it seems you can show your wealth in this way. The international trend of private museums has also pulled the Netherlands along.”
‘Die Damien Hirst komt nog wel’
Museum Geert Steinmeijer, directeur van Hartman Tuinmeubelen, opent dit weekeinde zijn eigen museum: No Hero. „Ik besloot dat ik mijn ritme moest aanpassen om dingen te kunnen doen die ik echt leuk vind.”
Daan van Lent
10 april 2018
Foto Willem van Walderveen
MUSEUM NO HERO
Open vanaf zondag 15 april. Open wo-zo, 11-17 uur. Landgoed De Twickel, Delden. Inl: museumnohero.nl
Ruim drie jaar is de 63-jarige Steinmeijer bezig geweest met dit museum, waarin hij zijn in ruim dertig jaar verzamelde kunstcollectie kan tonen. Het idee kreeg hij in 2012. „Mijn herijkingsjaar”, zoals hij het noemt. Hij kreeg een zware hartaanval, 5 bypassoperaties waren nodig. „En ook zakelijk zat het even niet mee. Ik besloot dat ik mijn ritme moest aanpassen om dingen te kunnen doen die ik echt leuk vind.”
Begin 2016 kwam Steinmeijer – die zijn vermogen opbouwde door slechtlopende bedrijven te kopen, op te knappen en weer te verkopen – voor het eerst als grote verzamelaar uit de kast met een tentoonstelling in Rijksmuseum Twenthe. Daarin liet hij al zien dat zijn kunstcollectie net zo divers was als de bedrijven die hij ooit in eigendom heeft gehad: Van Italiaanse oude meesters tot een grote Damien Hirst.
Toen al had hij plannen voor een eigen museum en zocht hij naar een geschikte locatie in Twente. Hij belandde in Delden bij het voormalige rentmeestershuis van Stichting Twickel, dat in 1838 in bezit kwam van de toenmalige eigenaar van Landgoed Twickel. Met de stichting die het Landgoed beheert sloot Steinmeijer een huurovereenkomst en een samenwerkingsverband voor het museum.
Geen thema, geen stroming
Met zijn museum past Steinmeijer in een stroom van vermogende ondernemers die in het tweede decennium van deze eeuw hun eigen museum openen. Zijn museum heeft niet één stroming zoals Hans Melchers met het magisch realisme in Vorden en Ruurlo, niet één tijdvak zoals Joop van Caldenborgh met hedendaagse kunst in Wassenaar, en ook niet één thema zoals kunst rond voedsel in het museum dat de supermarkteigenaren Van den Broek dit jaar nog in Lisse zullen openen.
Steinmeijer koopt wat hem aanspreekt. Zo kocht hij in de afgelopen decennia kunst uit allerlei periodes, uit allerlei windstreken, in verschillende zalen. En dat zie je in het museum terug waar je net zo makkelijk een zaal vindt met zeezichten uit de Haagse School van onder meer Mesdag gekoppeld aan Franse pre-impressionistische landschappen van bijvoorbeeld Monets leermeester Charles-François Daubigny als twee zalen met politiek getinte Chinese kunst uit de periode 1995-2005. Geert Steinmeijer verwacht zo’n 10.000 tot 15.000 bezoekers per jaar.
Op de benedenverdieping loopt de bezoeker direct aan tegen de grote felgekleurde werken van de jonge Neue Wilden uit Berlijn van de jaren tachtig. „Ik heb sinds ik in mijn studententijd er een paar weken doorbracht veel meer met Berlijn dan met Londen of Parijs.” En dus heeft hij de tentoonstelling in de eerste zalen ‘Ich bin ein Berliner’ gedoopt.
Van de Neue Wilden houdt hij het meest van de werken die ze maakten voor de val van de Muur, toen de stad rauwer was. „Maar ook vrijer, alles kon. Travestie en homoseksualiteit werden er veel meer geaccepteerd dan elders”, zegt hij bij De Kus van Rainer Fetting waarin twee mannen elkaar hartstochtelijk zoenen.
Toch heeft hij uit de periode na de val van de Muur ook werken gekocht van dezelfde schilders als Luciano Castelli Salomé en Elvira Bach, die na de hereniging van oost en west vaak een vrolijker karakter hebben. Van Fetting hangt een zelfportret als de Spaanse schilder Velázquez in het trapgat. „Recent gekocht van Vicky Leandros, de winnares van het Eurovisie Songfestival. Komt uit een serie waarin hij zich als beroemde schilder afbeeldt.”
Spanje
Op de bovenverdieping heeft hij de vaste collectie gehangen. Zoals zijn verzameling Vlaamse Primitieven, met onder meer werken uit de omgeving van Rogier van der Weyden, waarbij hij kunstobjecten als kruisbeelden uit dezelfde periode uit Spanje heeft geplaatst. „We vergeten onze verbondenheid met Spanje uit die tijd nog wel eens. Maar in ons volkslied zingen we toch nog steeds dat we de Koning van Hispanje altijd geëerd hebben.”
Van die klassieke kunst wandel je dan weer de zalen in die hij Living Colors heeft gedoopt, waar werken te zien zijn als een fel Cobra-achtig schilderij van Ger Lataster („Die raakt ten onrechte vergeten, zo zie je maar hoe snel het met roem kan gaan”), een Günther Förg en een werk van Frank Stella dat ook al prominent in Rijksmuseum Twenthe hing. Maar zijn grote Damien Hirst, die hij daar ook liet zien, hangt hier niet. „ Komt nog wel”, zegt Steinmeijer. „We gaan die vaste collectie steeds wisselen. Van mijn 650 werken hangen er hier nu 125.”
Steinmeijer heeft zelf de zalen ingericht en daarbij hedendaagse kunst gemengd met klassieke Franse en Italiaanse meubelen, 18de- en 19de-eeuwse Franse en Italiaanse sculpturen en Chinees porselein. Directeur Gemma Boon heeft hem zijn gang laten gaan. „Ze heeft vooral gezegd dat het soms beter was iets weg te laten. Net als mijn vrouw, die ook veel heeft geadviseerd. De zalen zijn daardoor rustiger geworden. Ik wil toch te veel laten zien.”
Steinmeijer blijft stilstaan bij een zwart-witschilderij van Max Neumann. Een silhouette van een man in het zwart, met allemaal insecten om zich heen. „Dit portret beeldt de psychologie van de man uit. Zijn eenzaamheid, de energie die soms nergens heen kan, de twijfel of hij niet iets verkeerds aan het doen is.”
Ziet hij het als een portret van zichzelf? Steinmeijer valt even stil: „Laten we nou niet gaan psychologiseren.” Hij wijst op Printemps, een Frans 19de-eeuws wit romantisch borstbeeld van een vrouw met bloemen in het haar. „Ik vond het mooi om deze twee hoofden een dialoog met elkaar aan te laten gaan. Zij lijkt gelukkig, maar misschien was zij van binnen wel ongelukkiger dan die man van Neumann.”
Kunst verrijkt mij meer dan geld
Miljonair Geert Steinmeijer hield lang stil dat hij kunst verzamelde. Nu zijn er werken uit zijn collectie te zien in Rijksmuseum Twenthe, uiteenlopend van oude Vlaamse meesters tot Damien Hirst.
Daan van Lent
23 januari 2016
De wanden van zijn sobere directiekamer bij Hartman Tuinmeubelen hangen nog gewoon vol. Op de ene wand een Bijbelse voorstelling van een Vlaamse meester, op de andere drie kleurige exotische werken in een Gauguinstijl. „Over deze werken hoeven we het niet te hebben. Dit is tweede garnituur”, zegt Geert Steinmeijer. „Wacht maar, tot straks in het museum. Mijn topwerken kan ik hier niet hangen, het beveiligingsniveau van dit gebouw is niet hoog genoeg om die werken verzekerd te krijgen.”
In het Rijksmuseum Twenthe opende afgelopen zondag de tentoonstelling De Nieuwe Smaak. Het is de coming out van een collectioneur. Er zijn 70 van de 400 werken te zien, die Steinmeijer in de afgelopen 25 jaar verzamelde. Met een verzameling van die omvang – met daarin werken van grootheden als Jacob Jordaens, Damien Hirst en Frank Stella – behoor je tot de belangrijke verzamelaars in Nederland. Maar Steinmeijer kwam nooit op de lijstjes daarvan voor. Heel fijn vond hij dat. „Zoals ik het ook prettig vind dat ik niet meer in de Quote 500 voorkom. Ik ben introvert. Ik houd niet van alle aandacht, die je dan krijgt.”
Twee keer eerder hebben delen van zijn collectie in Rijksmuseum Twenthe gehangen, vertelt hij bij een broodje. Chinese hedendaagse kunst en abstracte Amerikaanse kunst. Dat gebeurde onder de naam No Hero Foundation. Die naam is niet toevallig gekozen. Dat verzamelaars in kranten, op radio en televisie in het zonnetje worden gezet, vindt hij maar niets. „Waar gaat het dan om? Om de verzamelaar of om de kunstenaars?”
Dat nu toch zijn naam aan een tentoonstelling is gekoppeld, komt omdat museumdirecteur Arnoud Odding hem heeft overgehaald. Zelf had Steinmeijer aangeklopt bij het museum om van zijn collectie van 400 werken de topstukken een keer met het publiek te delen. „Het is toch zonde als al die werken in de opslag in Amsterdam blijven liggen”, zegt hij. Maar liever had hij het weer als No Hero gedaan. Kan niet, had Odding gezegd. Iedereen ziet je hier straks in en uit lopen, dat houd je niet geheim.
En nu? „Nu heb ik het gevoel dat ik had toen ik als zestienjarige met mijn eerste vriendinnetje naar het strand ging. Dan kleed je je om in een badhokje, kom je naar buiten en toon je jezelf voor het eerst in een zwembroek. Zo dus.”
De verzameling die hij heeft opgebouwd wordt door Rijksmuseum Twenthe in de catalogus met een kunsthistorisch eufemisme ‘eclectisch’ genoemd. Oneerbiedig zou je dat ‘een allegaartje’ kunnen noemen. De centrale noemer voor Steinmeijer: „Het is kunst die mij raakt”. De verzameling strekt van Vlaamse primitieven tot Young British Artists en van Italiaans barok tot hedendaagse kunst uit China, Vietnam en India.
Miljonair
Steinmeijer werd miljonair door oude bedrijven in Twente op te lappen. De zoon van een supermarktondernemer werkte na zijn studie bedrijfskunde in Groningen bij het Amerikaanse computerbedrijf Wang, Philips en automatiseerder HCS. Amro Bank koppelde de ervaren ‘turnaroundmanager’ aan een groep investeerders, onder wie Willem Cordia die later met zijn vrouw Marijke ook een grote kunstcollectie opbouwde. „Met Willem heb ik niet veel over kunst gesproken, die was meer met zijn paarden bezig.” Ze kochten Hartman en oude textielbedrijven als L. Ten Cate (van het ondergoed) en van de familie Van Heek, die in de jaren dertig met grote schenkingen aan de basis van Rijksmuseum Twenthe hebben gestaan.
Frans Molenaar en Jan des Bouvrie, dat waren de mannen die hem in het begin van de jaren negentig wegwijs maakten in de Amsterdamse kunstwereld. Met de bekende modeontwerper en interieurarchitect werkte hij samen met zijn bedrijven. „Zij openden mij de ogen en introduceerden mij in de Amsterdamse kunstwereld. Maar ik kocht zomaar wat. Een tekeningetje van Jan Toorop, foto’s van Inez van Lamsweerde, schilderijen van Leo van Gestel. Van die eerste werken, vooral begin twintigste eeuws, heb ik veel weer verkocht. Ze zeiden me niet zoveel meer.”
Serieus verzamelen, dat doet hij pas sinds 1998. Dankzij Miety van der Heiden, van veilinghuis Sotheby’s. „Zij vroeg toen, wat wil je nou Geert? Je bent een wereldreiziger, je bent in veertig landen geweest en spreekt vier talen. Waarom doe je daar niets mee?” In China bezocht hij tussen zijn zakelijke afspraken door galeries. Hij vroeg de namen en adressen van de kunstenaars en zocht ze zelf op in de kunstenaarscommunes die er toen nog waren in Beijing en Shanghai.
Maar het figuratieve van de Chinese kunst, dat ging hem vervelen. Tijdens een bezoek aan New York in 2008 werd hij gegrepen door de geometrische abstracte Amerikaanse kunst. Als jongen was hij al eens met zijn ouders in New York geweest. De herinneringen aan die reis kwamen terug, vooral de bezoeken aan musea en de doeken die toen indruk op hem maakten. De namen van de kunstenaars was hij vergeten. Hij ging de abstracte kunst van 1955 tot 1970 verzamelen. „Net op tijd, die kunst is nu onbetaalbaar geworden. Ook voor mij zijn er grenzen.”
Hartaanval
Een volgende omzwaai kwam na een zware hartaanval in 2012. „Ik lag in de ambulance en dacht: ‘Is dit het dan?’ Het is een cliché, maar dan pas besef je dat het leven eindig is. Toen heb ik gezegd: er is meer dan alleen ondernemen. Ik ken genoeg mensen die schatrijk zijn, maar dat is het dan ook. Kunst verrijkt mij meer dan geld verdienen. Over tien jaar heb ik al mijn bedrijven verkocht. Maar mijn kunst niet.”
Hij ging Oude Meesters kopen. Dat kwam zo. Met zijn vrouw ging hij een paar dagen naar Madrid en ze bezochten het Prado. „Ik vond het zo fantastisch, ik ben drie dagen elke dag naar het Prado gegaan. Mijn vrouw is na twee dagen in het museum maar gaan winkelen.” Doet hij het verzamelen samen met zijn vrouw, zoals er zoveel verzamelaarsechtparen zijn, als Henk en Victoria de Heus of Willem en Marijke Cordia. „Nee, mijn vrouw heeft me een platform geboden. Die zei als we op vakantie waren: ‘ga jij maar lekker naar een museum, dan ga ik wel met onze dochters op pad’. Daar ben ik haar heel dankbaar voor.”
Wat hij heeft met die stromingen, dat wil hij in het museum uitleggen. Na een ritje van vijf minuten in zijn BMW Coupé komen we in de zalen waar hij de afgelopen week zo vaak is geweest. Als zakenman wil je wel de controle houden. „Welkom in mijn slaapkamer”, zegt hij in de eerste zaal. „Ik word elke ochtend wakker met Huilend Meisje van Karel Appel.” Zes jaar heeft hij gezocht naar een Appel die hem beviel, vertelt hij. „Ik hoef geen 30 Appels, zoals sommige verzamelaars. Ik wil er één, maar dan wel de mooiste. Dit is voor mij dé Appel. Uit 1953, toen hij in Parijs zijn beste werken maakte.”
In de volgende zaal domineert het grote, heftige, geometrische (1965) werk van Frank Stella, dat eerder op zijn directiekamer bij Van Heek hing. Ook daar heeft hij zes jaar naar gezocht, samen met Heiden van Sotheby’s. „Nee, ze is geen adviseur, ze is een klankbord. Niemand vertelt mij wat ik moet kopen. Alleen ik voel of ik een klik heb met een werk.”
Als hij de volgende zaal binnenloopt, roept Steinmeijer: „Welkom in mijn tweede wereld.” Aan de wanden hangen Vlaamse en Italiaanse meesters uit de zestiende eeuw en het werk De aanbidding der Koningen (ca. 1650) dat hij heeft laten onderzoeken en dat van Jacob Jordaens bleek te zijn. „Nou ja”, zegt hij nuchter, „we weten dat het middendeel door hemzelf is geschilderd.”
Weer volgt een tijdsprong bij het binnenlopen van de volgende zaal. Een lange wand wordt volledig in beslag genomen door The Last Supper (1999) van Damien Hirst, waarin 13 medicijnenverpakkingen met opschriften als Steak and Kidney Tablets of Concentrated Chicken Solution de rol van Jezus en zijn apostelen hebben overgenomen . „Weet je dat ik het ook nu pas voor het eerst zo compleet aan de muur zie hangen? Het heeft tien jaar in de opslag gelegen”, zegt Steinmeijer. „Ik bezocht in 1997 Sensation, de tentoonstelling van de collectie van Charles Saatchi in de Royal Academy of Arts. ‘Wow’, was mijn reactie. Het stimuleerde me enorm om over mijn eigen grenzen heen te kijken, om uit mijn hokje te komen.”
De stap van deze Shock Art naar Italiaanse schilderijen met Maria en de kleine Jezus en kruisigingsvoorstellingen is groot. „De emoties die worden opgeroepen rond het menselijk lijden, wat mensen er voor over hebben om dichtbij God te komen, dat raakt me zo diep”, zegt hij. Is hij zelf katholiek? „Nee, ik ben helemaal niet religieus. Maar dat hoeft toch ook niet om hier van te genieten?”
Aan een wand hangen twee kleine ijle studies van vrouwenhoofden die misschien wel zijn grootste trots zijn. „17 miljoen mensen in Nederland hebben nog nooit van deze schilder gehoord. Federico Barocci heet hij. Zo onterecht, ik vind dat hij mooier schilderde dan Rembrandt. Geen enkel Nederlands museum heeft een schilderij van hem, alleen een enkel tekeningetje. In Italië is hij een grootheid.”
In de zaal met Franse salonkunst zegt hij: „Er is geen museum in Nederland dat deze kunst heeft.” En tegen een conservator die langsloopt: „Of weet jij er wel één?” Een verwonderde blik en een gemompeld ‘nee’ volgen. „Het Musée d’Orsay in Parijs hangt er vol mee, naast alle impressionistische werken die iedereen van dat museum kent”, gaat Steinmeijer door. „Dit havenzicht is van Charles François Daubigny, dat was een leermeester van Monet”, zegt hij. „Het is bij Nederlandse musea allemaal zo benauwd, we hebben alleen ons eigen erfgoed. Vergelijk het Rijksmuseum eens met de echte internationale musea als het Louvre, Prado of Hermitage. Die hebben allemaal Italiaanse, Franse, Spaanse èn Nederlandse kunst. Dat het historisch zo gegroeid is, zegt ook iets. We zijn altijd calvinistisch geweest. Maar er is zoveel meer dan Rembrandt en Van Gogh.”
In de laatste zaal hangen grote werken met stadsbeelden van de Chinees Wang Chengjun en metershoge portretten van Jitish Kallat uit India. In het midden staat een verzameling kleipoppetjes als het Terracotta Leger, allemaal met open mond. „Dit is De Schreeuw uit China. Het lijkt de universele angst uit te drukken. Maar de kunstenaar Tu Feng vertelde me dat elk poppetje zijn vader is, die hij iedere dag heeft afgebeeld nadat hij te horen had gekregen dat hij ongeneeslijk ziek was.”
Bij een koffie in het Museumcafé wijst hij naar buiten. Een joekel van een bronzen Mao-vest van Sui Jianguo is ook van hem, vertelt hij. Dat staat er al een paar jaar, niemand die wist dat het beeld ook van hem was. „Ik ben nu wel enorm benieuwd wat er gaat gebeuren nu ik iedereen laat zien wat ik in mijn collectie heb.”
En na zijn overlijden, hoopt hij met het museum op Twickel dan zijn collectie veilig te hebben gesteld? „Ik heb de collectie in een aparte stichting ondergebracht. Maar je kunt het nooit goed regelen. Voor mijn dochters heb ik geld apart gezet. Dat moet voldoende zijn, ik hoop maar dat ze de collectie in stand houden.”
