herman de vries & susanne de vries
die wiese | the meadow – eschenau 1986 – 2013

artist book published by peter foolen and lecturis in november 2013
320 pages, 312 photographs, 16,5 x 24 cm, linen hardcover
concept and photography herman de vries, susanne de vries & marion reissner
design by peter foolen
typeset in futura on munken polar 150 gms
printed by lecturis
isbn 978-94-6226-045-0
edition of 600 + 36 copies

the book is showing the natural development since 1986 of the meadow of herman de vries in the steigerwald near eschenau, germany, where herman and susanne de vries live and work since 1970.

See also

herman de vries 1960 – 1995 kunstenaarsboeken collages gemengde technieken Museum Van Bommel Van Dam ...

14 november 2013 Kunsthistoricus Marcel van Ool in BuitenPlaatsen

Bij Staatsbosbeheer ben ik kunstenaar herman de vries (‘met kleine letters, tegen de hiërarchie’) vaker tegen gekomen. Dat was niet altijd live. Zo zette hij in 2003 zijn assistent aan het werk voor zijn bijdrage aan ‘vijf jaar de Kerf’ – de lustrumviering van de kunstmatige duindoorbraak tussen Bergen en Schoorl. herman liet een zandzegge uitgraven inclusief alle uitlopers. Die liet hij inlijsten en dat was het dan.

Even denk je : het is niks. Maar dan: het is ook alles waar wij voor werken. herman: “dat er nu bij het parnassiaveld een kerf in de zeereep is, de vloed er in kan lopen, maakt nieuwe ervaringen mogelijk. de fascinatie van de wereld is in de ervaring van de kleine dingen zoals de uitlopers van de zandzegge die leven op de grens van het mogelijke.”

Het oeuvre van de vries wordt gekenmerkt door zulk niet of nauwelijks handelen. Zoals sommige zenmeesters of taoisten door het leven gaan zonder noemenswaardige sporen achter te laten. Alsof ze samenvallen met de gang van zaken in de natuur.

In de bibliotheek van het Van Abbemuseum zijn nu een aantal van zijn mooiste boeken en geschriften te zien. Nieuw is die wiese / the meadow dat een verslag is van een prachtig project dat herman en zijn vriendin susanne in hun woonplaats Eschenau (Duitsland) in 1986 begonnen: een stuk zwaar overbemest grasland weer zijn natuurlijke rijkdom teruggeven. Daartoe moest in eerste instantie wel degelijk stevig gehandeld worden. De graslaag, product van industriële landbouw, werd verwijderd. Maar daarna hoefde er eigenlijk niet meer zoveel. Ze zaaiden wel nog planten in de molshopen en in de door wilde zwijnen omgewoelde aarde. De natuur kwam terug, eerst met talloze grassen en kruidachtigen. En daarna de insecten. Nu zag ik er ook schietwilg staan. Als herman de natuur verder haar gang laat gaan zal er zelfs bos komen. Wat belangrijk is: bij herman wordt een hooiland kunst en kan kunst bestaan uit de blaadjes die hij opraapt op zijn land.

Daar kun je heel moeilijk over doen. Al snel beland je dan in een semantische dwaaltuin. herman heeft er vaak opgewezen dat hij absolute grenzen – tussen binnen en buiten, jij en ik, en tussen natuur en cultuur – constructies van het denken vindt. Ze zijn niet per se dé werkelijkheid. Vanuit dat vertrekpunt, dus zonder die rationele begrenzingen, wordt de wereld, om niet te zeggen de kosmos, een stuk groter.


Zie hermans ‘statement’ in het filmpje. Zijn respect strekt zich ook uit tot de niet-menselijke natuur. Hij groet de bomen bijna met een indiase namasté. Dat betekent letterlijk ‘ik buig voor jou’ maar wordt vaak uitgelegd als ‘ik buig voor het licht in jou’. Wat herman hier doet is zijn verbondenheid uiten.

Op het internet is een Duits filmpje van herman te zien waarin hij zegt ‘be happy ist mein mantra’. Is het niet zo dat je in jouw diepste geluk, alles en iedereen wil laten delen? Het is grenzeloos.


DE BOEKEN VAN HERMAN DE VRIES
31 OCT 2013 HESKE TEN CATE
Iedereen kent vast wel één persoon die een wonderlijke collectie spaart. Hoe groter de verzameling wordt, des te interessanter om naar te kijken, want een verzameling vaart nou enkel goed op de herhaling en veelheid van dingen. Iets langer nadenkende, kom ik tot de conclusie dat iedereen wel verzamelt in zijn leven. Zij het bijvoorbeeld in de vorm van herinneringen. Iedereen met een beetje sjieke telefoon, is in het bezit van een camera en klikt er lustig op los, om zo herinneringen vast te leggen en een breed oeuvre van het leven te creëren: in mijn ogen ook een woeste poging tot het vasthouden en verzamelen van belevenissen en mensen. Iedere verzamelaar toont trots zijn werk. Zo kijk ik elke winter weer belangstellend met kerst naar eindeloos veel oude familiefoto’s, met oudooms, achter- tantes en overgrootouders. Een rijke verzameling aan mensen en sentiment. Iedereen probeert iets vast te houden. Een dagboek is ook een verzameling, net als je oude kleren, die je niet weg kunt doen en laat hangen op oude stoffige hangers. Mensen zijn nou eenmaal verzamelaars.

Kunstenaar en plantkundige herman de vries - zijn naam wordt zonder hoofdletters geschreven - heeft een rijke verzameling aan natuur gerelateerde materialen, op verschillende manieren tentoongesteld.

Hij is echter niet het soort verzamelaar zoals hierboven beschreven is. Zijn aanpak en visie verheven zijn dagelijkse verzamelingen tot bijzondere kunstwerken, met een geheel eigen inhoud. Gewoonlijk kiest een verzamelaar voor een bepaald soort objecten, omdat die om de één of andere reden interessanter of bijzonderder zijn dan andere. Bij herman de vries is er in de basis geen voorkeur. Hij toont ons enkel dingen, wijst ons erop. Net of hij wil laten zien, wat hij iedere dag waarneemt en om zich heen ziet. Hij voegt niets toe aan het bestaande, maar rangschikt enkel, om simpelweg iets aan te tonen, zonder de objecten daarbij te verheffen. Zijn werk is ontstaan vanuit het taoïsme, wetenschap en toeval. Dit klinkt wellicht abstract, maar herman de vries kiest juist een concrete vorm om deze zaken te duiden: verzamelingen. Toeval komt naar voren in zijn objectiviteit. Hij is niet op zoek, maar laat zich inspireren door wat er om hem heen gebeurd; wat hij tegenkomt. Dit grijpt hij aan en laat hij zien. Of het nou herfst, winter, of zomer is; hij laat wat hij vind, in welke staat, over aan het toeval. De vries bevindt zich waar hij wil: de heide, het strand en het bos komen allemaal aan bod in zijn verzamelingen. De vries leeft, kijkt om zich heen en laat het toeval bepalen hoe hij te werk gaat.

De vries ziet kunst als een middel om bewust te kijken naar de natuur. Hierbij speelt het taoïsme een rol. Taoïsme is een Chinese religieuze filosofie, waarin niet handelen een groet rol speelt. Dat heeft een direct verband met het eerder genoemde toeval aspect. Doordat de vries zich laat inspireren wat hem overkomt creëert hij geen onwrikbare hiërarchie. Centraal staat het simpelweg accepteren en observeren van onze directe omgeving en de steeds veranderende natuur. Het enige dat de vries daarin doet met zijn verzamelingen is iets aan ons wijzen; de natuur, maar anders dan we gewend zijn. Hij werkt strak, uitgemeten, gerangschikt, op de millimeter nauwkeurig.

Vanaf 12 november opent het van Abbemuseum een bibliotheek tentoonstelling van herman de vries. Deze bibliotheektentoonstelling biedt een ruim overzicht van de talloze kunstenaarsboeken en edities die herman de vries (Alkmaar, 1931) heeft uitgegeven, waaronder publicaties van zijn eschenau summer press, en bijzondere boeken die zijn gemaakt in een oplage van één exemplaar.