LUST FOR LIFE | ED VAN DER ELSKEN IN COLOUR
‘I sing the praises of life. I am not more complicated than that. I sing everything: love, courage, beauty but also anger, blood, sweat and tears.’
-Ed van der Elsken
Ed is incredibly popular among older and younger generations. His quirky, extrovert character coincides with his photography. He made contact with people all over the world with his cam-era. His energy and zest for living, live on through his work and continue to touch people.
Ed saved
This exhibition had not been possible without the restoration of all his colour photographs. In 2016 the museum rang the alarm bell: the mould on Ed's colour slides had to be removed imme-diately, otherwise his colour work would be lost forever. A media campaign and successful (crowd)funding have led to the museum starting in 2016 with the largest photo restoration project in Dutch history - with more than 42,000 slides. Recently the last slide was cleaned and with that effort, Ed's colour work has been saved forever from destruction. For the first time a large overview of his colour work can be presented to the public.
Publication
In May, the publication Lust for Life: the first comprehensive overview of Ed's colour work will be published. The book is published by Lecturis in collaboration with Dewi Lewis Publishing and designed by Kummer & Herrman.
Fototentoonstelling Serieuze fotografie was in zwartwit, vonden veel collega-fotografen van Ed van der Elsken. De overleden fotograaf maakte juist gewone kleurrijke foto’s. Het Nederlands Fotomuseum stelt zijn werk nu tentoon.
Nederlands Fotomuseum / © Ed van der Elsken
Fotografie
Lust for Life, t/m 6 okt in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam. Inl: nederlandsfotomuseum.nl
●●●●●
Sandra Smets
12 juni 2019 om 16:07
Met de verschijning van Eye Love You wisten sommige collega-fotografen het zeker: nee, Ed van der Elsken (1925-1990) was geen serieuze fotograaf. Dit fotoboek uit 1977 was een kleurige collage van hippies, nudisten, passanten, demonstranten uit Nederland en de rest van de wereld. Maar niet alleen kwamen er geen nadrukkelijke artistieke keuzes in beeld, ook was het in kleur, terwijl serieuze fotografie zwartwit was. Kleur, dat hoorde bij reclame en commercie, bah.
Van der Elsken dacht daar anders over. Hij vond dat kleurfotografie de kracht van het leven dichterbij bracht. Dat is moeilijk tegen te spreken: het leven is nu eenmaal ook in kleur. Over die levenskracht gaat dan ook de tentoonstelling van zijn kleurfotografie, Lust for Life in het Nederlands Fotomuseum. Zulke vitaliteit herkende hij bij landarbeidsters in Portugal, punkers in Japan, in het zomerse buitenleven in Edam met pipo-wagen waar hij met zijn gezin aan een dijk woonde – die dijk, dat zou postuum nog een probleem opleveren.
Nadat Van der Elsken overleed, kwam zijn dia-archief bij het Nederlands Fotomuseum dat meer nalatenschappen van bekende fotografen beheert. Bekend was dat er wat schimmel in de dia’s zat, door het vochtige klimaat aan de Rotterdamse dijk. Toen een paar jaar geleden bleek dat deze wel heel rap de beeldemulsie van de dia’s ging opeten, startte het museum de crowdfundingsactie ‘Red een Ed’ en slaagde erin om restauratietechnieken uit te vinden – die bestonden nog niet. Kleurfotografie bestaat nog niet zo lang. Van der Elskens vroegste honderd kleurdia’s waren al kansloos opgelost in draderige abstracte vlekken, de overige 42.000 dia’s konden wel gered worden.
Foto Ed van der Elsken / Nederlands Fotomuseum.
Dat viert deze tentoonstelling. Pagina’s uit Eye Love You en verschillende dia’s van de jaren zestig en zeventig zijn groot afgedrukt. De kleuren zo natuurgetrouw mogelijk opgepoetst – kleurfotografie verkleurt snel, ijkpunten of kleurenstrookjes waren er niet. Met die opgefriste kleuren lijken het heel gewone foto’s, die uit menig familiealbum zouden kunnen komen (mits van wat avontuurlijke families). Die ogenschijnlijke gewoonheid komt ook doordat ze wat rechttoe rechtaan zijn en in die zin – sorry Ed – hadden zijn criticasters een punt.
Toch klopt dat niet helemaal. Want je herkent een Van der Elsken wel. Zijn esthetiek was niet een artistiek kader maar was sociaal geïnspireerd: hij viel voor mensen met een bepaalde uitstraling. Die omcirkelde hij als een prooi, tot een vonk oversloeg. Dán maakte hij de foto. Dat kun je wel degelijk zien als een artistieke keuze, het ‘beslissende moment’, toch zo’n gewichtig thema in de serieuze fotografie. Het beslissende moment, die vonk zie je overal in het fotomuseum – een glimlach, een flirt, een boze blik, vrouwen die een straat oversteken en dan, precies middenin beeld, even lachend opzij kijken.
Voor deze ruim honderd foto’s werd een labyrintisch wandensysteem ontworpen dat aan een stad doet denken. Hello! roept een billboard naar je, na een gang vol etalage- en affichefoto’s, tegenover een poort in de vorm van een grote mond. Een gewaagde opstelling, zo’n Van der Elsken themapark, maar dat werkt uitstekend. Want zo waan je je in zijn wereld, ook door de verse kleuren en doordat er diashows draaien waarmee de foto’s in beweging komen. Je vergeet dat ze veertig, vijftig jaar oud zijn en dat is een goede zaak. De vitaliteit van het leven, daar hoort geen vintagelook bij, die is tijdloos.
Dat alles maakt het een heerlijke tentoonstelling, maar, het geeft ook te denken. Met film is fotografie dé kunstvorm van de 20e eeuw, maar vooral kleurfotografie is zo gevoelig dat het nu al vergaat. Het vochtige klimaat was hier het probleem en dat terwijl er toch echt plekken op de aardbol zijn die warmer en vochtiger zijn dan Edam. En daar zijn geen fotorestauratoren, zodat schimmels hele contreien erfgoed kunnen oppeuzelen. Dat zullen we deze eeuw gaan betreuren. En al past nostalgie niet bij Van der Elsken, dit gegeven mag ons toch best weemoedig stemmen.
Een versie van dit artikel verscheen ook in nrc.next van 13 juni 2019
