Het Laatste waar Ik naar Kijk zijn die Zwarte poezen Jan Cremer Nederlands Fotomuseum Rotterdam

Exhibition 28-01-2017 t/m 20-08-2017
De collectie belicht door Jan Cremer

THE COLLECTION ILLUMINATED BY JAN CREMER
“I’d been fascinated by the female nude ever since art school, but now that I had around ten nude models a month coming to my studio, things began to get out of hand. I was starting to assess practically every woman I met in terms of the erotic sights she might have to offer.” (Translated from Ik Jan Cremer Derde Boek, p.231. 2008)

For the fourth in its successful The Collection Illuminated by … exhibition series, the Nederlands Fotomuseum has invited writer, artist and photographer Jan Cremer to guest-curate an exhibition of his personal choice of images from the museum’s rich and varied collection. Cremer has selected fifteen photographs that he finds inspiring or personally significant. Like his own work, the selection reflects his fascination with the female body. Cremer shows wonderful nude portraits made by Wally Elenbaas, Nico Jesse, Bertien van Manen, Sanne Sannes and other photographers.

Accompanied by Cremer’s comments, the photographs in this intimate exhibition throw new light on the collection and, at the same time, offer visitors a clear picture of what drives Jan Cremer’s multifaceted artistic practice.


Nederlands fotomuseum De collectie belicht door Jan Cremer

Voor de vierde editie van de succesvolle tentoonstellingsreeks De collectie belicht door… heeft het Nederlands Fotomuseum schrijver, beeldend kunstenaar en fotograaf Jan Cremer als gastcurator uitgenodigd om een persoonlijke keuze te maken uit de rijke museumcollectie. Voor deze tentoonstelling heeft Cremer voor het thema ‘het vrouwelijk naakt’ gekozen en vijftien foto’s geselecteerd die hem inspireren of aan het hart gaan. ‘Ik heb een andere kijk op naakt dan de meeste mensen, denk ik, want ik ben sinds de vroegste perioden op de kunstacademies met het naakt vertrouwd geraakt en zie het als een object om te schilderen en te fotograferen’ aldus Cremer. Cremer toont prachtige vrouwelijke naakten van Rutger ten Broeke, Wally Elenbaas, Nico Jesse, Bertien van Manen, Sanne Sannes en Ed van Wijk. Voorzien van een persoonlijke toelichting, werpen de foto’s in deze kleine en intieme tentoonstelling nieuw licht op de collectie en krijgt het publiek tegelijkertijd een scherp beeld van wat Cremer drijft als veelzijdig kunstenaar.

Jan Cremer wilde naast schilder en schrijver, altijd ook fotograaf worden. Al op zijn veertiende kocht hij zijn eerste camera, een Brownie-box. Zijn leven lang maakte hij tijdens zijn zwerftochten fotografische notities. Volgens Cremer gaat het bij zowel de schilder als de fotograaf om het vastleggen van dat ene moment. Cremer maakte zijn selectie met het oog van een schilder, die zoekt naar zijn muze in de vorm van krachtige, zelfbewuste en schaamteloze vrouwen die met hun erotiek zijn passie aanwakkeren. ‘Of je dat doet met penseel en verf op doek, uit klei vormt of uit marmer hakt, op papier beschrijft of op foto vastlegt, de schoonheid van de vrouw moet de historie in.’

Door de ogen van een kunstenaar
Met de persoonlijke toelichting bij de foto’s nodigt Cremer de kijker telkens uit om door de ogen van een kunstenaar te kijken naar het vrouwelijk naakt. Daarbij legt hij meer dan eens dwarsverbanden met het werk van grote meesters uit de kunst. Zo doen de ferme billen op één van de foto’s van Sanne Sannes Cremer denken aan het beeldhouwwerk van de Franse kunstenaar Artiside Maillol (1861–1944) of de schilderkunst van Peter Paul Rubens (1577-1640). ‘Een wellustig portret van mooie billen waaraan de kijker zich wil opwarmen.
Lustopwekkende, sportieve, gespierde billen als in de beeldhouwwerken van Maillol. De meeste schilders zijn gefascineerd door goed gespierde konten. Zoals Rubens ze schilderde moeten de billen groot en fors zijn. Liever te groot dan te klein’.


Sanne Sannes
Met vijf foto’s in de selectie is fotograaf Sanne Sannes (1937-1967) sterk vertegenwoordigd in de tentoonstelling. Cremer ziet Sannes als baanbrekende fotograaf. ‘Het was Sannes die begin zestiger jaren een nieuwe benadering van naaktfotografie introduceerde. Voor die tijd waren zijn foto’s opzienbarend, die in de culturele wereld werden geaccepteerd omdat er een artistiek randje omheen zat.’

Rutger ten Broeke
In de tentoonstelling is één foto te zien van de fotograaf Rutger ten Broeke (1944), die bekend staat om zijn zwart-wit naaktbeelden. In zijn oeuvre staat zijn fascinatie voor het vrouwelijk lichaam in de natuur centraal.


Het werk Jose, Voorsterbos uit 2008 is voor Cremer één van zijn favoriete foto’s uit de tentoonstelling. ‘Als vrouwen voor mij beeldhouwwerken zijn dan is zij het voorbeeld. Deze serene schoonheid die bruist van erotische uitstraling zoals het bruisende beekje waarnaast ze is neergevlijd. Onverstoord ligt daar de ongenaakbare bosnimf, één van de achtergebleven Sirenen uit de Odyssee. Haar goed geschapen lijf rustend op bladeren en het zachte mos, de bedwelmende geur van het woud alom, de wrede bomen die haar beschermen, de wilde en rauwe bosschages, ligt ze in een mij vertrouwd Twents landschap. Wacht zij tot Odysseus haar komt bevrijden. Blijft ze onbenaderbaar. Het is een mysterieuze foto, mooi, boeiend en intrigerend.’

Naar aanleiding van deze tentoonstelling heeft Rutger ten Broeke deze foto geschonken aan het Nederlands Fotomuseum. Eerder al ontving het museum tientallen afdrukken van deze fotograaf.

Biografie
Jan Cremer (Enschede, 1940) schreef onder meer Ik Jan Cremer (1964), de trilogie De Hunnen (1984) en Odyssee (2016). Als correspondent was Cremer van 1972 tot 1996 verbonden aan de Foreign Press Association en reizend reporter van het Nederlandse maandblad Avenue. Vanaf 1970 publiceerde hij reisverhalen in verschillende bladen. Een selectie reisverhalen is gebundeld in De Wilde Horizon. Foto’s van Cremer zijn gepubliceerd in Avenue, Zero, Avant Garde, Esquire, Man, Playboy en Penthouse. In 2015 presenteerde Museum De Fundatie zijn foto’s onder de titel Unseen Eye en zijn schilderijen onder Cremer in Verf, 1954-2104. Zijn beeldend werk bevindt zich onder andere in de collecties van het Stedelijk Museum Amsterdam, het Gemeentemuseum Den Haag, het Rijksmuseum Twenthe en het Frans Halsmuseum in Haarlem.


Nederlands fotomuseum Rotterdam
Gebouw Las Palmas op de Kop van Zuid by night. 2007
foto: Benno Thoma

'Het laatste waar ik naar kijk zijn die zwarte poezen'

De Nederlandse schrijver en beeldend kunstenaar Jan Cremer heeft voor het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam een tentoonstelling van vijftien naaktfoto's samengesteld. Voor de leek een stapeltje foto's van zwarte poezen, maar niet voor de eigenzinnige kunstenaar.

"Dat is het laatste waar ik naar kijk, naar die zwarte poezen. Ik kijk meestal naar de vorm en hoe de foto eruit ziet", zegt Cremer vrijdag.

"Ik kijk sinds de academietijd als schilder naar modellen die een bepaalde vorm hebben. Dat is belangrijk natuurlijk, de schoonheid van de vrouw."

Rijen naaktmodellen
De collectie bevat ook foto's van naaktmodellen uit de jaren vijftig. Het was toen volgens Cremer gemakkelijk om aan modellen te komen.

"In Parijs had je een beurs, daar stonden vrouwen en mannen in rijen te wachten om als model te werken. Mensen drongen zich echt aan je op."

Bosnimf
Zijn favoriete foto in de collectie is er een van Rutger ten Broeke. "Het is voor mij een enorm romantische foto die je hier ziet. Een naaktfoto in een Overijssels bos, de bosnimf. Als je die aan de muur hebt, dan blijf je ernaar kijken."

De expositie van Cremer is nog te zien tot en met 20 augustus in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam.


Foto credits:

- Solarisatie (1933 - 1934) © Wally Elenbaas / Nederlands Fotomuseum

- Leerlingen in atelier van Zadkine, Parijs (ca. 1954) © Nico Jesse / Nederlands Fotomuseum
- Naakt (1959 - 1967) © Sanne Sannes/ Nederlands Fotomuseum


Ed van Wijk | Modeltekenen aan de Vrije Academie, Den Haag (ca. 1956)


Bertien van Manen