L.J.A.D. Creyghton’s Holland Album: hyperromantiek
In september 2005 verscheen het Holland Album, een boek met idyllische landschappen van de fotograaf L.J.A.D. Creyghton. Hij fotografeerde op zo’n honderd locaties verspreid over heel Nederland.
Je zou deze serie kunnen zien als Creyghton’s persoonlijke ‘Vier Jaargetijden’.
Het boek opent met een tulpenveld bij Krabbendam in de lente en sluit af met een bos in wintersferen bij Tricht. Ook zomer en herst zijn uitgebreid in beeld gebracht.
Een groot deel van de opnamen maakte hij in de schemering van zonsopgang of zonsondergang. Het heeft er alle schijn van dat Creyghton daarbij een film met een hoog iso-getal heeft gebruikt, want veel foto’s ogen opmerkelijk korrelig. Dat verhoogt het schilderachtig effect.
L.J.A.D. Creyghton (Apeldoorn 1954) studeerde in 1984 af aan de afdeling fotografie van de Academie voor Beeldende Kunsten St. Joost in Breda.
Hij was vertegenwoordigd in een groot aantal exposities en zijn foto’s verschenen in boeken en tijdschriften. Een jaar na zijn afstuderen ontving hij van het Amsterdams Fonds voor de Kunst de Maria Austriaprijs. Zijn werk is opgenomen in diverse openbare en particuliere collecties. Creyghton interviewt voor de VPRO-radio maandelijks een Nederlandse fotograaf.
Het boek is mijns inziens een romantische ode aan het Nederlandse landschap. Het doet denken aan de geïdealiseerde landschappen die we op historische Japanse en Chinese rolschilderingen aantreffen. Beelden om in weg te dromen. De fotograaf sluit zijn beeldenreeks af met een gedicht getiteld In beauty I walk. Die tekst en de inleiding van Den Hartog Jager verwijzen naar Creightons persoonlijk Arcadië, herinneringen uit zijn jeugd, geïdealiseerd door het geheugen.
In deze fotografie is er geen sprake zijn van sterk teruglopende populaties weidevogels of het verdwijnen van vlindersoorten. Lucht-, licht- en waterverontreiniging zijn ondenkbaar. Een laag overvliegende F-16? Onmogelijk.
Waarschijnlijk past het image dat hier aan het Hollandse landschap verleend wordt uitstekend bij de herinnering zoals menig buitenlandse bezoeker die zou willen koesteren.
Helaas ben ik in mijn jeugd, in mijn herinnering, te vaak geconfronteerd met zwarte dode beken met schuim erop en bomen met door de zure regen uitgedunde kruinen, en heb ik moeite met de hier gepresenteerde idylle.
Maar goed: ik hou van Holland, en ik hoop oprecht dat het ooit weer zo mooi zal worden als in dit Holland Album.
Han Schoonhoven
Holland Album
L.J.A.D. Creyghton
met een inleiding van Hans den Hartog Jager
in een Engelstalige editie met twee extra foto’s
en in viertalige editie (Ne, Eng, Du, Fra)
160 pagina’s met ruim 100 foto’s in full-color
gebonden, 28 bij 25 centimeter
uitgeverij Terra Lannoo bv
met het oog en het gevoel van een gouden eeuwse landschapschilder heeft de (nederlandse) fotograaf l.j.a.d. creyghton de achterkant en onbedorven plekken van nederland gefotografeerd. het openslaan van ‘holland album’ is een sensatie. bladeren in dit fotoboek duurt uren. het is als dwalen van het ene naar het andere gebied in ons land in sferen en stemmingen zoals je het wel eens hebt gezien, alleen nooit hebt kunnen vasthouden door de vlugheid van de tijd. de beelden van creyghton brengen die momenten weer tot leven -en tot stilstand- om er langer naar te kijken. de hollandse ‘platheid’ heeft geen nadere toelichting nodig dan slechts de naam van de plaats waar de fotograaf met zijn camera schilderde. de rest is verbeelding. en wat voor verbeelding: het bekijken van creyghton’s landschapsfoto’s levert de ongekend bijzondere ervaring op alsof je erin staat, zelfs de mist, het schrale zonlicht of de vrieskou op je gezicht voelt. je kijkt niet naar foto’s, maar je lijkt letterlijk even in de gefotografeerde werkelijkheid te vertoeven. dat maakt deze landschapsplaten tot grote fotokunst.
de fotograaf slaagde erin op het juiste moment op de juiste plaats te zijn. dit adagium, dat foto’s bij veel beschouwers in het geheugen kan griffen, lijkt vooral voorbestemd voor de nieuws- en reportagefotografie. maar dat het fotograferen van ‘stilstaande’ landschappen het hiervan even goed moeten hebben, bewijzen de fenomenale foto’s van hem.
ongetwijfeld zal hij vaak met veel geduld moeten heb ben wachten op de juiste sfeer, stemming en lichtval; hij was nooit een seconde te vroeg of te laat. soms zal hij geluk hebben gehad als er net nog even een streepje licht van de zon op een al ingekaderd beeld viel of als er net iemand hem voorbijfietste over een zandweg langs een dijk. hoe dan ook, het past allemaal perfect.
in tegenstelling tot andere nederlandse stads- en landschapsfotografen met een vaak opvallende voorkeur voor kleurrijke, zonnige oer-hollandse scènes, heeft creyghton juist de achterkant van ons verstedelijkte land gezocht. streken waar sporen van de mens minimaal zijn en waar in volle glorie de nog onvervuilde hollandse horizon de hoofdrol speelt. als professioneel opgeleid vakfotograaf heeft creyghton veelvuldig gebruik gemaakt van fototechnieken, die zijn beelden indringender en fraaier maken. een grove korrel schuwt hij niet, evenals voorzichtige sepiatinten en speciale kleurenfilms. hier is een kunstfotograaf aan het werk, die overduidelijk in de voetsporen treedt van 17e eeuwse hollandse landschapsschilders, maar ook het impressionisme daarmee weet te verweven.
voor mij heeft creyghton het mooiste fotoboek over het nederlandse landschap gemaakt. een verademing en parel tussen de hausse van de dikke populaire fotoboeken en boekjes met nederland vanuit de lucht (het is hier blijkbaar altijd zuid-europees weer), allochtone vrolijkheid, de zonnige foto’s van bossen, weiden en de eeuwige beelden van de oprukkende bebouwing richting idyllische boerderijtjes of onze vrolijk vernieuwende architectuur in de vinexwijken.
creyghton keek anders, met de blik van een schilder, op zoek naar de achterkant van ons land, waar de lijn tussen lucht, land of water nog de oervorm van het laagland toont in alle seizoenen tijdens de schemering, in mist, regen, vrieskou en ook met een beetje zonneschijn. magische momenten vol hollands licht, zonder sprookjesachtigheid of gezochte romantiek. dit is ons land zoals het óók is. en wat een ongekende schoonheid.
laurens reitsma (boekreporter.nl)
Brabants Licht - L.J.A.D. CreyghtonThe Holland Album
Wie Nederland bijna alleen maar kent vanaf de snelweg, zou licht vergeten dat ons land nog prachtige landschappen bezit. En meer dan je zou verwachten. Wat dat betreft wekt The Holland Album (Terra. Isbn 90-5897-383-2. Prijs € 24,95) van de in Haaren woonachtige fotograaf L.J.A.D. Creyghton (1954) verbazing: is het allemaal zo mooi? Ja, maar je moet er wel oog voor hebben en het ook zo knap vast kunnen leggen natuurlijk. Daarbij komt dat Creyghton juist die momenten van de dag gekozen heeft, met name in de ochtend- en avondschemering, waarin het licht het mooist valt. Om niet te zeggen: het meest schilderachtig. Sommige van zijn foto’s lijken op 17e eeuwse schilderijen, andere roepen herinneringen op aan de pictorialistische pioniers van de kleurenfotografie.
Voor Brabants Licht koos ik 15 foto’s uit dit prachtige album.
Voor Brabants Licht koos ik 15 foto’s uit dit prachtige album.
Oudesluis
Sint Maartensbrug
Borger
Sprang-Capelle
Indijk
Katwijk
Meliskerke
Herwijnen
Haaren
Oostkapelle
Loon op Zand
Elspeet
Bergen
Ijsselmeer
Herwijnen