The 'Real' Somali Pirates
Photographer, Jan Hoek, became infatuated with a small group of men in Nairobi, who pretended to be pirates, even though they had never seen the ocean. During the peak of Somalian hijacks in 2010, Western journalists often travelled to the capital of Kenya instead to interview ex-pirates. It was a much safer way than going to Somalia, where they were prone to be hijacked themselves. Some local guys figured this out and decided to make a living out of fooling the Western media.
| FOTODOCUMENT |
| GEZOCHT: ECHTE NEPPIRATEN |
| Vrij Nederland • 6 juli 2016 |
| De avond voor de fotoshoot werden Ibrahim (20) en Amhali (21) opgepakt door de Keniaanse politie. Zonder uitleg werden ze van hun bed gelicht. Ze moesten meekomen naar het bureau. Daar werden ze vastgehouden tot de zon opkwam. Hun ogen zijn waterig als ze aankomen bij de studio. Fotograaf Jan Hoek (1984) werd door het Scheepvaartmuseum gevraagd om een fotoserie te maken over zeerovers. Hij raakte gefascineerd door... |
Deze jongens spelen piraatje voor journalisten De meeste journalisten durven voor een nieuwsverhaal over piraten niet naar Somalië. Zo is er in buurland Kenia een listig systeem ontstaan van fixers die, tegen een vergoeding, zogenaamd echte piraten aanbieden aan media. Fotograaf Jan Hoek legde ze welbewust vast in hun rol. De avond voor de fotoshoot werden Ibrahim (20) en Amhali (21) opgepakt door de Keniaanse politie. Zonder uitleg werden ze van hun bed gelicht. Ze moesten meekomen naar het bureau. Daar werden ze vastgehouden tot de zon opkwam. Hun ogen zijn waterig als ze aankomen bij de studio. Fotograaf Jan Hoek (1984) werd door het Scheepvaartmuseum gevraagd om een fotoserie te maken over zeerovers. Hij raakte gefascineerd door een groep mannen in Nairobi die zich voordoen als Somalische piraten, maar in werkelijkheid nog nooit de zee hebben gezien. Verhalen over piraterij doen het goed in het Westen, maar voor journalisten bleek het een lastige klus om een piraat te interviewen. Naar de kustplaatsen van Somalië reizen was er bijna om vragen ontvoerd te worden voor losgeld. Omdat ze wisten dat veel Somaliërs met enig geld naar Kenia gaan, zochten journalisten daar naar ex-piraten. Plotseling doken die overal op en ze vonden het geen probleem om tegen een vergoeding voor de camera te praten. Jamal Osman, een Britse journalist van Somalische afkomst, ontdekte dat dit onmogelijk allemaal echte piraten konden zijn. Een systeem van fixers die zogenaamd echte piraten aan journalisten koppelen, werd blootgelegd. Op diezelfde wijze zocht Jan Hoek zijn ‘real Somali pirates’. Enige grote verschil: Hoek wéét dat hij geen echte piraten voor zijn camera krijgt. Pinda’s en een aardbeienijsje Ibrahim en Amhali komen als eersten aan op de dag van de shoot. Voor hen ligt genoeg qat, een plant met een amfetamine-achtige werking, om de hele dag op te kauwen. ‘Mogen we eerst ontbijten?’ vraagt Ibrahim, de jongste. Ze willen pinda’s en een aardbeienijsje. Dit is de eerste keer dat ze zich voordoen als piraat. Hoek had via de fixers jongens laten auditeren. Naar aanleiding van hun zelfverzonnen verhaal mochten ze terugkomen om te worden gefotografeerd in hun eigen gefantaseerde werkelijkheid. Ibrahim wrijft in zijn ogen. Als peuter is hij met zijn ouders gevlucht uit Somalië toen daar de burgeroorlog uitbrak. Uiteindelijk wil hij terug naar zijn geboorteland, net als Amhali. Samen maken ze hiphop over mensenhandel en de liefde voor hun vaderland. Als Somaliër is het leven in Kenia zwaar; werk vinden is lastig omdat ze geen officiële status hebben. Dit was ook de reden waarom ze werden opgepakt. Eens in de zoveel maanden is het raak: de politie klopt aan, neemt ze mee en laat ze pas weer gaan wanneer ze worden afgekocht. Voor de agenten een makkelijke manier om wat bij te verdienen, voor de jongens een onontkoombaar gevolg van leven in land waar ze geen status hebben. Veel Somaliërs in Kenia noemen zichzelf moderne hosselaars, de meeste hebben drie verschillende baantjes tegelijk om rond te kunnen komen. Als neppiraat verdien je makkelijk geld, een daghonorarium kan oplopen tot 200 dollar. De derde neppiraat loopt binnen. Mohammed (23) is gestopt met studeren. Direct vertelt hij over zijn bedachte wereld als piraat. ‘Ik ben gespecialiseerd in het ontvoeren van meisjes, beeldschone meisjes.’ Hij trekt een wenkbrauw op. ‘Op het moment zelf zeggen ze dat ze het niet prettig vinden, maar als ze terugkijken, als ze thuis zijn, dan verlangen ze naar mij.’ De andere jongens verstoppen hun gezicht achter hun handen van het lachen. ‘Met al het geld dat ik verdien als piraat,’ zegt Ibrahim, ‘wil ik het mooiste meisje van het dorp trouwen.’ Weer schateren de jongens. ‘Eentje maar?’ vraagt Mohammed. Ze bieden tegen elkaar op met hun verhalen, duidelijk genietend van het escapisme. ‘Als piraat waste ik me nooit. Ik was zo vies dat mensen er bang van werden.’ Dan stapt Bashir (46) binnen, de meest beruchte neppiraat van Nairobi. Hij heeft zich onder meer voorgedaan als piraat in een Deense documentaire en in Time Magazine. De jongens zijn direct stil, Ibrahim staat op van zijn stoel, Amhali reikt hem een bosje qat aan. ‘Als je me vraagt wat het afschuwelijkste leven denkbaar is,’ zegt Bashir, ‘dan zeg ik: het leven van een piraat.’ De groepstentoonstelling ‘The Ultimate Sailor’ nog tot 29 september te zien in het Scheepvaartmuseum. De solotentoonstelling ‘New Supermodels’ van Jan Hoek is nog tot 25 september te zien in Stedelijk Museum Schiedam. |
