Never before have commodities been shifted so fast and so far around the world as they are being today. A T-shirt from Taiwan, felt slippers from Tyrol, wine from Australia – ordered today and delivered to your door tomorrow. Even the individual ingredients for a tub of strawberry yoghurt, when taken together, have already covered several thousand kilometres before landing on the refrigerated shelf of a local supermarket. How is this possi-ble? What infrastructure does it require? Henrik Spohler’s most recent project takes us into that difficult-to-access intermediate realm of logistics where commodities are transhipped at an ever increasing speed: the freight areas of airports, the labyrinths of railway tracks in large shunting yards, the warehouses of international haulage contractors, the container terminals of sea ports. Photographed in six different countries, these special zones, streamlined for ruthless efficiency, develop an aesthtic of their very own that oscillates between clear structure, an almost meditative monotony and a gigantism the sheer dimensions of which often go beyond man’s pow-ers of imagination. In these places, all individuality has been rationalised away; it is scarcely possible to say whether the scenario is in Europe or Asia. Here, consumer society has created itself a seemingly fictional nameless realm of pure functionality.
Globalisering is niet romantisch
Fotografie
Henrik Spohler fotografeerde voor zijn project In Between overslagplaatsen in zes landen.
Mark Duursma
21 oktober 2016
Foto Henrik Spohler
Bleek en leeg. Dat is het eerste dat opvalt aan de foto’s die de Duitse fotograaf Henrik Spohler maakte voor zijn project In Between. Mensen ontbreken op de overslagplaatsen die hij in zes landen fotografeerde. Containers, vrachtwagens, kranen, tanks, magazijnen, parkeerplaatsen; ze bestaan in stilte, zonder menselijke beweging of sturing. Het meest menselijk zijn de cryptische afkortingen van grote bedrijven op trein, truck of schip: ZIM, UPS, GATX, OOCL. Het is alsof alleen de containers de apocalyps hebben overleefd.
Spohler hoefde niet te wachten tot de mensen uit beeld waren of hen weg te sturen, vertelt hij vanuit Berlijn. „Ik had wel graag mensen in beeld willen hebben. Maar ze zijn er gewoon niet. Op deze plekken zijn geen mensen nodig. Eén Chinees kon ik fotograferen, meer niet.” Ook voor het bleke licht hoefde Spohler weinig te doen, zegt hij. „Ik heb de foto’s nauwelijks bewerkt. Ik heb ze alleen wat lichter gemaakt, het blauw uit de lucht gehaald.” Op veel foto’s wint mist het van kleur.
Henrik Spohler: In Between. Onlangs verschenen als fotoboek (128 pagina’s, 56 foto’s, €35,-) bij uitgeverij Hartmann Projects in Stuttgart. Het boek is te bestellen via www.hartmannprojects.com/publications.
De koele esthetiek versterkt de inhoudelijke boodschap van de foto’s: goederenstromen verbinden de wereld, maar zorgen ook voor gelijkschakeling. Al die logistieke kruispunten die er voor zorgen dat producten altijd en overal beschikbaar zijn, dat een via internet besteld product de volgende dag thuis wordt bezorgd, zijn inwisselbaar. Distributiecentra en containerterminals maken de globalisering zichtbaar. Ze zijn groot, anoniem, efficiënt, uitsluitend gericht op hun economische functie. Het maakt niet uit of het in China, Duitsland, Polen, Spanje, België of Nederland is, de schakels tussen fabrikant en consument zien er hetzelfde uit.
Vaak zijn het lelijke plaatsen. We stoppen ze weg, de achterkant van het consumeren hoeven we niet te zien. Spohler wil het juist wel laten zien. „We zijn geneigd om te focussen op wat we willen zien, het gemak dat we winnen. Maar dat gemak heeft een prijs. We geven steeds meer ruimte prijs, de wereld wordt herschapen. Kijk naar de loodsen langs de snelwegen, de havens die worden uitgebreid.”
Spohler (1965), opgeleid aan de Folkwang Schule in Essen, begon zijn loopbaan als commercieel fotograaf en legt zich sinds 2000 toe op artistieke fotografie. Ook in eerdere projecten, zoals 0/1 Dataflow over computers en The Third Day over voedselproductie, liet hij zien hoe technologie terrein wint op mens en natuur.
Is zijn werk een kritiek op de consumptiemaatschappij? „Ik heb geen duidelijke boodschap, ik wil vragen stellen. We willen een betere wereld, met steeds betere producten. Zelf denk ik dat de wereld er niet beter op wordt. Het wordt grimmiger, onprettiger. We willen graag de romantiek zien, maar de werkelijkheid van de globalisering is niet romantisch. Die keerzijde wil ik laten zien.”
