HANS EIJKELBOOM
Identities 1970-2017
Now until Jan-07-2018
This autumn, The Hague Museum of Photography will be staging a major retrospective of the work of Hans Eijkelboom. Over the past 40 years this artist and photographer’s work has been a continual exploration of the structure and interpretation of identity. His best-known work includes his photographic series featuring unsuspecting people walking along shopping streets in the major cities of the world. Identities 1970 – 2017 will feature work ranging from his early career in the 1970s to his most contemporary street photography, including a new series on shoppers in The Hague.
For more than 25 years Hans Eijkelboom (b. Arnhem, 1949) has been photographing the restless crowds that pass through city centres. With his camera at chest level, he goes looking for commonalities and resemblances in the appearance and behaviour of chance passers-by. In the resulting series of snapshots, you are first struck by the similarities: green parkas with blue jeans, short denim skirts with black leggings, Rolling Stones t-shirts, and sleeveless checked shirts. Only gradually do you notice how much effort everyone has put into finding a distinctive combination or some other way of adding their own twist to the current fashion. This body of work, which by now consists of almost 6,000 Photo Notes, shows how difficult it is to fulfil our desire for individuality within the framework of consumer society.
Debut
In the 1970s, when a young Eijkelboom was just embarking on his career, conceptual art was still in its heyday. Rather than focusing on the material execution of a work of art, the artists in this movement underlined the importance of the concept and idea. They rejected the more traditional view of art, which starts with the object itself. By extension, some artists also questioned the notion of high and low art.
Photography was an important medium in these developments. Snapshots made their entry into the world of art, enabling artists to devote minimal attention to the actual material production of the work. Hans Eijkelboom was greatly influenced by conceptual art. His debut was at the famous Sonsbeek exhibition in 1971, which included work by conceptual artists like Carl Andre, Robert Smithson and Ed Ruscha.
Early work
Eijkelboom was himself often the subject of his early work. For With My Family (1973), he asked mothers with two children to sit with him on the sofa for a photograph. The result is a series of ‘family snapshots’, each of which looks authentic, but when seen together they raise questions about how easily the father can be replaced in a family.
For the Beautiful series (1979) Eijkelboom explored outsiders’ prejudices about each other. He asked a random passer-by to point out a ‘beautiful’ person in the street. He then made a portrait of the person in question, and asked him or her to do the same. The series ends when the subject of the photograph cannot find anyone they think is beautiful.
Documenta 14
Much of Eijkelboom's work has been published in photo books. His best-known books include In de Krant ('In the Newspaper', 1978), which consists of newspaper photos in which Eijkelboom can be spotted in the background, 10-Euro Outfits (2010), with thirty self-portraits in outfits that cost 10 euros at most, and People of the 21st Century (2014), a collection of his Photo Notes made in fifty different cities. In the Hague Museum of Photography, you can see the original works reproduced in these books.
This year Eijkelboom's work will also be on display at Documenta 14. Until 16 July, the National Museum of Contemporary Art in Athens exhibited his work The Street & Modern Life. This series of portraits of shoppers and other works will be shown in Kassel until 17 September.
Publication
A catalogue in English, Dutch and German, entitled Photo Concepts 1970 -> will be published to accompany the exhibition in Fotomuseum Den Haag. It will contain an overview of more than sixty works and photographic series by Hans Eijkelboom. (Snoeck Publishing)
Kijk hem zitten, de ideale man
Fotografie Het feestelijk retrospectief van Hans Eijkelboom richt zich op zijn reeksen, maar laat ook zien hoe ontzettend grappig zijn foto's kunnen zijn.
Rianne van Dijck
15 november 2017
Foto Hans Eijkelboom
Beeldende kunst
Hans Eijkelboom, Identiteiten 1970-2017, t/m 7 januari 2018 in het Fotomuseum Den Haag.
●●●●●
Natuurlijk, er valt van alles te vertellen over het feit dat de foto’s van Hans Eijkelboom vooral gaan over identiteit. Over de vraag in hoeverre we die zelf bepalen, of dat we kuddedieren zijn die meesjokken met de massa. En over de verhouding tussen individu en samenleving.
Maar eerst en vooral moet toch gezegd worden hoe ontzettend grappig het werk van Eijkelboom eigenlijk is. Want neem nou de serie Met mijn gezin, uit 1973, waarvoor hij aanbelde bij huizen en aan de vrouw die daar woonde vroeg of zij met hem en haar twee kinderen voor een familieportret wilde poseren. Kijk hem daar dan toch eens zitten; de perfecte huispapa met zijn jaren-70-kapsel, samen met ‘zijn’ voorbeeldige modelfamilie waar hij voor heel even vadertje speelt.
Of neem het project De ideale man (1978), waarbij hij een aantal vrouwen vroeg te beschrijven hoe hun droomman er qua uiterlijk en kleding uitziet. Vervolgens toverde Eijkelboom zichzelf met behulp van een grimeur en een stilist tot precies die man om en liet zich fotograferen; alleen én samen met de vrouw, die, hoe hemels, daar dan voor heel even naast haar volmaakte vent mocht staan.
Wat lijken we op elkaar
Hans Eijkelboom (Arnhem, 1949) is vooral bekend van de portretreeksen van mensen in drukke winkelstraten, waarbij hij per serie kiest voor een bepaald type: jongens met gestreepte truien, meisjes met roze topjes, mensen met groene jassen, ruitjeshemden, spijkerpakken, bloemenjurkjes of cijfers op hun shirt. Elke foto van deze Fotonotities levert apart een wat banaal beeld op; de mensen zijn vrij monotoon gefotografeerd – Eijkelboom lijkt er niet op uit te zijn mooie of unieke foto’s te maken. Maar door ze te categoriseren en te rangschikken en ze vervolgens in een rastervormig tableau van 8, 10 of 12 foto’s te presenteren, voegt hij betekenis toe. Door de herhaling zien we hoezeer wij allemaal op elkaar lijken en hoe we ons door de media, de mode en door elkaar laten beïnvloeden. En omdat hij dit al meer dan 25 jaar doet – Eijkelboom begon ermee in 1992 – kunnen we ook zien hoe in de loop van de jaren het straatbeeld en die mode veranderde.
Zijn conceptuele manier van werken doet denken aan de Duitse Bechers, die watertorens en silo’s op een eenvormige manier fotografeerden en net als Eijkelboom in series presenteerden. Zijn poging een dwarsdoorsnede te laten zien van de bevolking laat de invloed zien van de Duitse fotograaf August Sander – in 2014 publiceerde Eijkelboom het enorme boek People of the Twenty-First Century, wat natuurlijk verwijst naar het iconische Menschen des 20. Jahrhunderts van Sander, die aan het begin van de 20ste eeuw allerlei menstypes vastlegde.
Foto Hans Eijkelboom
Het feestelijke retrospectief van Eijkelboom in het Fotomuseum in Den Haag laat goed zien hoe hij altijd al bezig was met de constructie en de interpretatie van identiteit. Zo’n veertig jaar geleden vooral met die van zichzelf en hoe je daarmee kunt spelen door allerlei rollen aan te nemen. Later met de betekenis ervan in de maatschappij: hoe verhoudt het individu zich tot zijn omgeving; in hoeverre ben je als mens in staat een eigen identiteit te ontwikkelen?
Zijn werk maakt duidelijk dat we deel uitmaken van een grotere groep en dat van ons streven naar uniciteit meestal bar weinig terechtkomt. In een samenleving waarin ‘jezelf zijn’ en een unieke persoonlijkheid hebben buitensporig hoog staan aangeschreven, is dat misschien een lastig te verteren conclusie.
Toch lijkt het, als je deze expositie hebt gezien, niet zo erg. Niet alleen ga je op zoek naar de verschillen tussen al die mannen in streepjestruien – om erachter te komen dat ieder mens toch echt verschillend is – ook heeft die uniformiteit iets aandoenlijks: uiteindelijk willen we niet buiten de toon vallen en tot een groep behoren. Daar zit ook iets positiefs in.